โพนาคา มหาเทวลัย ร่องรอยความเจริญรุ่งเรืองของชาวจามปาในสมัยอดีต

ญาจาง  เป็นเมืองท่องเที่ยวทางทะเล อยู่ในจังหวัดคั้ญฮหว่า ประเทศเวียดนาม มีชายหาดและทะเลที่เหมาะแก่การดำน้ำ  บริเวณเมืองญาจางในอดีตนั้นเคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรจามปา ซึ่งปัจจุบันนี้ยังคงมีหลักฐานที่แสดงถึงความเจริญรุ่งเรืองของอาณาจักจามปาในสมัยอดีตหลงเหลืออยู่ให้คนในปัจจุบันนี้ได้เห็นกัน สถาปัตยกรรมที่หลงเหลืออยู่โดยส่วนมากแล้วจะเป็นปราสาทหินแบบจาม และในบทความนี้เราจะพาทุกคนไปรู้จักกับ "โพนาคา มหาเทวาลัย ร่องรอยความเจริญรุ่งเรืองของชาวจามปาในสมัยอดีต"

ที่มาภาพ http://www.vietfuntravel.com.vn/blog/tim-net-cham-xua-o-thap-ba-ponagar-nha-trang.html

โพนาคา หรือคนไทยจะรู้จักกันในอีกชื่อหนึ่งว่า "โพนคร" ตั้งอยู่ในเมืองญาจาง ทางตอนใต้ของประเทศเวียดนาม ถือเป็นศาสนถานอันเก่าแก่ในสมัยของอาณาจักรจามปาที่มีอายุกว่า 1,300 ปี ตามหลักฐานทางประศาสตร์ โพนาคามีประวัติมาตั้งแต่ในสมัยหัวล่ายพุทธศตวรรษที่ 14  โดยสร้างขึ้นเพื่อถวายแด่พระแม่ภควตี เป็นอีกภาคหนึ่งของพระแม่อุมา ซึ่งเป็นเทพีประจำอาณาจักรจามปาภาคใต้ แต่ในสมัยพุทธศตววรษที่ 15 หลังจากที่อาณาจักจามปาถูกรุกรานโดยพวกขอม ทำให้มีการสร้างปราสาทหลังใหม่ในช่วงสมัยบิญดิ่นตอนต้น ซึ่งก็คือปราสาทหลังที่เราเห็นอยู่ในปัจจุบันนี้ 

ที่มาภาพ http://dulichhanoi.vn/thap-ba-ponagar-nha-trang-va-mot-truyen-thuyet-dep/

โพนาคา เป็นปราสาทในระยะหัวเลี้ยวหัวต่อระหว่างสมัยมิเซินและบิญดิ่น ดังจะเห็นได้จากเสาติดผนังจำนวน 5 ต้นที่ยังคงมีร่องเสาตามแบบมิเซิน  นอกจากนี้แล้วรูปแบบสถาปัตยกรรมยังแสดงให้เห็นว่าปราสาทแห่งนี้สร้างขึ้นใหม่ในสมัยปลายพุทธศตวรรษที่15 หรือต้นพุทธศตวรรษที่ 16 ซึ่งตรงกับสมัยบัญดิ่นตอนต้น เนื่องจากในส่วนของซุ้มนั้นกลับเป็นใบหอกตามแบบบิญดิ่น  

ซุ้มทรงใบหอกแบบบิญดิ่น

อาณาจักรจามปามีคติความเชื่อตามแบบศาสนาฮินดู จึงมีการนับถือพระศิวะและพระแม่อุมาเป็นเทพเจ้าประจำอาณาจักร โดยสถาปนาพระศิวะ ซึ่งเป็นผู้มีความสัมพันธ์กับภูเขาให้เป็นเทพเจ้าในจามปาภาคเหนือ และสถาปนาพระแม่อุมา ผู้มีความสัมพันธ์กับทะเลให้เป็นเทพเจ้าในจามปาภาคใต้

บริเวณปราสาทจะสามารถพบเห็นศิวลึงค์ซึ่งเป็นตัวแทนของพระศิวะ และจากหลักฐานในจารึกทำให้ทราบว่าแต่เดิมนั้นภายในตัวปราสาทเป็นที่ประดิษฐานประติมากรรมของพระแม่ภควตี แต่ประติมากรรมนี้ได้สูญหายไปแล้ว ปัจจุบันจึงเป็นที่ประดิษฐานของเทพเจ้าเทียนอีซึ่งเป็นเทพเจ้าของชาวเวียดนามแทน

ศิวลึงค์ ตัวแทนของพระศิวะ

ประติมากรรมเทพเจ้าเทียนอี นำมาประดิษฐานแทนพระแม่ภควตี

ส่วนบริเวณหน้าบันนั้นมีการแกะสลักเป็นภาพมหิษาสูรมรรทนี แสดงให้เห็นถึงความเชื่อในศาสนาฮินดูของอาณาจักรจามปา

ภาพ มหิษาสูรมรรทนี

วิธีการเดินทางเพื่อไปชมโพนาคานั้นนักท่องเที่ยวสามารถเดินทางโดยเครื่องบินไปลงที่สนามบินนานาชาติ Cam Ranh จากสนามบินสามารถนั่ง Taxi ไปยังปราสาทโพนาคาได้เลย หรือหากท่านใดต้องการเดินทางด้วยตัวเองก็มีบริการเช่ารถสำหรับนักท่องเที่ยว ทั้งรถยนต์และรถมอเตอร์ไซ ไว้คอยให้บริการ และสำหรับค่าบริการในการเข้าชมปราสาทโพนาคานั้น นักท่องเที่ยวจะต้องจ่าย 30,00 ดอง หรือประมาณ 45 บาท

โพนาคา เป็นโบราณสถานอันเก่าแก่ตั้งอยู่ในเมืองญาจาง ซึ่งเป็นเมืองชายทะเลที่มีชื่อเสียงของประเทศเวียดนาม สถาปัตยกรรมในสมัยของอาณาจักรจามปาที่ถูกรายล้อมโดยสถาปัตยกรรมของบ้านเรือนสมัยใหม่ รวมทั้งบรรยากาศของภูเขาที่เป็นฉากหลังและท้องทะเลสีฟ้าสดใสยามกระทบกับแสงแดด ทำให้โพนาคาโดดเด่นกว่าใครในเมืองญาจางแห่งนี้

Talk to Palm

อ้างอิง

เชษฐ์. (ม.ป.ป.). ปราสาทโพนคร. สืบค้นเมื่อ 3 กันยายาน 2561 จาก http://www.sac.or.th/databases/seaarts/th/architectureth/จามปา/item/179-ปราสาทโพนคร.html

อชิรัชญ์. (2556). ปราสาทประทานในปราสาทโพนคร. สืบค้นเมื่อ 3 กันยายาน 2561 จากhttp://art-in-sea.com/th/data/vietnam-art/cham-art/item/268-po-nagar2.html

ข่าวเช้าวันหยุด. (2560). Amazing AEC กับ เกษมสันต์ ตอน โพนาคา มหาเทวาลัย.  สืบค้นเมื่อ 3 กันยายาน 2561 จากhttp://tvs.bectero.com/m/program-detail.php?pml=29721

ท่องเที่ยวสไตร์เรา. (2561). เที่ยวเวียดนาม 9 เมือง เหนือจรดใต้ เวลา 16 วัน ด้วยงบไม่ถึง 18,000 ตอนที่10 Half Day Trip In Nha Trang สืบค้นเมื่อ 3 กันยายาน 2561 จาก https://pantip.com/topic/37423642